ندادن ارث به یکی از فرزندان (+قانون جدید محرومیت ارث ❤️)

در مقاله ندادن ارث به یکی از فرزندان  در خصوص قوانین و مقررات مربوط به ارث در قانون مدنی صحبت کرده و به جواب این سوال می‌پردازیم که آیا والدین یا مورث می‌توانند در زمان حیات فرزندان خود را اعم از دختر یا پسر در زمان حیات خود از ارث محروم کنند؟ آیا می‌توانم در حین وصیت اموال خود را فقط به یکی از فرزندان انتقال داده و به فرزندان دیگر چیزی نرسد؟ در ادامه این مقاله به صورت کامل به این موضوع پرداخته و جواب سوال‌ها را می‌دهیم.

امروزه هر شخص در جامعه دارای مال و اموالی می‌باشد که از زمان حیات تا زمان مرگ او به صورت انباشته در مالکیت او قرار می‌گیرد. به همین دلیل وقتی که شخصی از راه حلال مال و اموالی را به دست می‌آورد در هنگام  فوت و یا قبل از آن می‌تواند تکلیف آنها را مشخص کرده و آنها را یا وصیت کند یا به دیگران نقل و انتقال دهد. اما اگر شخصی این کار را انجام ندهد به محض فوت اموال او به ورثه او می‌رسد. و ورثه طبق قانون قائم مقام عام او در این اموال می‌شود.

ندادن ارث به یکی از فرزندان

مطابق قانون مدنی ایران ندادن ارث به یکی از فرزندان امکان ندارد و  مورث نمیتواند فرزندان خود را از ارث محروم نماید .و ندادن ارث به یکی از فرزندان و محروم کردن او و ارث وصیت به حرمان گفته می‌شود. که در قانون ما باطل است. پس فرزندان جز در موارد استثنایی مانند قتل مورث خود مواره می‌تواند  مورخ خود ارث ببرند. و محروم کردن آنها از ارث اثر قانونی ندارد.

آیا پدر می‌تواند فرزند را از ارث محروم کند ؟

برخلاف تصور غلط افراد عادی جامعه که فکر می‌کنند پدر می‌تواند فرزند را با دست نوشته‌ای و یا وصیتی از ارث محروم کند باید بدانید که چنین چیزی نه در قوانین ایران و نه در قوانین سایر کشورها هیچ اعتبار قانونی ندارد و پدر نمی‌تواند وصیت به حرمان کند. وصیت به حرمان به حالتی گفته می‌شود که شخصی به موجب وصیت به طور کلی شخصی دیگر را از ارث محروم می‌کند. 

در قانون مدنی ما تمام وراث اعم از دختر یا پسر و یا دیگران سهم خاص خود را دارندکه می‌بایست آن سهام به آنها برسد و در صورتی که این سهم به آنها نرسد می‌توانند شاکی شوند و تقسیم را بر هم بزنند تا بار دیگر سهم آنها مورد محاسبه قرار گیرد و به آنها برسد.البته باید بدانید که پدر می‌تواند در زمان حیات خود تمام اموال خود را از طریق فروش و یا بیع و یا هبه کردن به دیگران و یا وصیت تا یک سوم اموال منتقل کند تا دیگر اموالی نداشته باشد که بخواهد به فرزندان وی برسد.

آیا مادر می تواند فرزندان خود را از ارث محروم کند ؟

مطابق ماده ۸۷۳ قانون مدنی ایران مادر نمی‌تواند فرزند خود را از ارث محروم کند. البته این حکم در خصوص پدر نیز جاری می‌باشد.  اگر پدر یا مادری چنین کاری را انجام بدهد از لحاظ قانونی باطل می‌باشد و در صورتی که والدین یعنی پدر یا مادر بخواهند چنین کاری را انجام بدهند باید تکلیف اموال خود را در زمان حیات خویش مشخص نمایند به طور مثال تمام اموال خود را به موسسه خیریه انتقال داده و یا آنها را بفروشند تا دیگر مالی وجود نداشته باشد که فرزندان بخواهند از آن ارث ببرند.

ارث چیست ؟

ارث بلند به کلیه اموال به جا مانده از شخصی است که فوت شده و به اشخاص نزدیک وی که با متوفی رابطه خویشاوندی نسبی (خونی ) یا سببی (به واسطه ازدواج )دارند میرسد.اعم از اینکه این اموال به صورت منقول باشد و یا غیر منقول. و به طور کلی  تمام اموالی که از متوفی به جا می‌ماند ارث را تشکیل می‌دهند. البته به این اموال به صورت کلی ترکه گفته می‌شود که بارها در قانون امور حسبی به آن اشاره شده است و دارای شخصیت حقوقی مستقل میباشد.

این اموال می‌توان است شامل میز کتاب دفترخانه اتومبیل زمین و یا موارد دیگر باشد که دارای ارزش مالی است و مورد معامله قرار می‌گیرد. پس مصادیق ارث متعدد بوده و شامل موارد مختلف می‌شود.

مطابق ماده ۸۶۲ قانون مدنی: اشخاصی که به موجب نسب ارث می‌برند سه طبقه اند:

• ۱- پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد.
• ۲- اجداد و برادر و خواهر و اولاد آن‌ها.
• ۳- اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آن‌ها.

میباشد ما به این اشخاص یاد شده در این ماده ورثه میگوییم که میتوانند از شخص متوفی ارث ببرند.

وقتی شخصی فوت می‌کند اموال او به ورثه او که نزدیک‌ترین وابستگی به او دارند تقسیم می‌شود و موضوع تقسیم ارث به وجود می‌آید در اینجاست که بحث تقسیم ارث و محرومیت از آن به وجود می‌آید.مطابق قانون مدنی سه طبقه از وراث در هنگام فوت می‌توانند از مورث ارث ببرند.در صورتی که شخص متوفی دارای همسر باشد تا یک هشتم اموال یا ثمن اموال  به خاطر رابطه سببیت به او می‌رسد.سایر اقارب نیز به به صورت نسبی می‌باشند مطابق قانون مدنی سهام قرآنی  و قانونی خود را می‌برند. که مطابق رای دادگاه میان آنها تقسیم می‌شود. باید بدانید که در قانون ما و همچنین قانون اسلام رزند پسر دو برابر فرزند دختر ارث می‌برد و سهام او دو برابر است.

البته بحث تقسیم ارث و ارث بری فقط مختص به ازدواج دائم می‌باشد. و در ازدواج منقطع و یا متعه چنین چیزی وجود ندارد .به طور مثال اگر شما زنی را به صیغه موقت خود درآورید در حالتی که شما فوت کنید هیچ ارثی به ایشان نمی‌رسد. حتی اگر این موضوع در ضمن صیغه نامه شرط شده باشد. پس در این حالت زن و شوهر از همدیگر ارث نمی‌برند. اما اگر فرزندی از این صیغه موقت به دنیا بیاید از پدر خود و مادر خود ارث می‌برد چه ازدواج موقت باشد چه ازدواجی دارد.

تا زمانی که شخصی از طبقه اول وراث وجود داشته باشد نوبت به طبقه دوم نمی‌رسد و طبقه دوم نمی‌تواند صاحب ارثی شود. اما چنانچه طبقه اول هیچکس باقی نماند یعنی پدر مادر و اولاد و اولاد اولاد که همان نوه است فوت کند در این صورت به طبقه دوم که برادر و خواهر و اولاد آنهاست ارث می‌رسد. طبقه سوم نیز که شامل دایی عمه عمو خاله و فرزندان آنها می‌شود در صورتی ارث می‌برند که از طبقه دوم شخصی وجود نداشته باشد.

وصیت به محرومیت از ارث؛ (وصیت به حرمان)

در جامعه بسیار شنیدید که می‌گویند فلانی فرزندش را از ارث محروم کرده است . و مردم جامعه فکر می‌کنم که مورث می‌تواند فرزندان خود را از ارث محروم کند .اما این باور غلط می‌باشد و مورث نمی‌تواند وراث خود را از ارث محروم کند. چنین کاری در حقوق ما باطل می‌باشد.پس این باور غلط نباید شما را به اشتباه بیندازد.اما موضوع مهمی که وجود دارد این است که بسیاری از افراد برای دور زدن این محدودیت قانونی در زمانی که درحیات به سر می‌برند تمام مال و اموال خود را یا فروخته یا و افراد متعددی وصیت می‌کنند در این صورت اگر مالی از اموال او باقی نماند دیگر مالی وجود ندارد که وراث به ارث ببرند.

گاهی اتفاق می‌افتد که مورث به دلیل اعتقادات مذهبی خود اموال خود را به خیریه‌ای می‌بخشد. و دیگر مالی از او باقی نمی ماند. مورث می‌تواند در وصیت نامه ذکر کند که به یکی از ورثه یا تمام آنها مطابق وصیت نامه اموالی به ارث نرسد .در این صورت فرزندان از ان اموال محروم میشوند.

محرومیت از ارث در قانون مدنی 

در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران هیچ ماده قانونی وجود ندارد که  به استناد به آن مورث بتواند وراث خود را از ارث محروم کند.شخص متوفی مطابق قانون می‌تواند یک ثلث اموال که همان یک سوم اموال باشد را به شخصی وصیت نماید. پس اگر شخص متوفی در زمان حیات یکی از یک سوم اموال محروم کرده باشد و به نفع او چیزی را وصیت نکرده باشد آن فرزند فقط از آن یک سوم محروم می‌شود و نسبت به بقیه ترک می‌تواند اموال را مطابق قانون ارث دریافت نماید. 

به طور خلاصه در قانون ما می‌توان شخصی را از ارث محروم کرد. و اگر مطابق قرارداد و یا صلح نامه و یا هر سند دیگری چنین اتفاقی بیفتد آن سند باطل و کن لم یکن می‌باشد.

مواردی که وراث از مورث ارث نمیبرد

همانطور که اشاره کردیم و در ابتدای مقاله برایتان توضیح دادیم مطابق قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران مورث نمی‌تواند ورثه خود را از ارث محروم کند. و این موضوع در فقه اسلام و قانون ما پذیرفته شده نیست. اما در مواردی مطابق قانون و شرع ورثه از مورث ارث نمی‌برد که در ادامه این محرومیت شرعی و قانونی را یکی یکی توضیح داده و موارد آن را برایتان شرح خواهیم داد. مواردی مثل فرزند ولد زنا. یا قتل  مورث به دست وراث. یا کافر بودن یکی از وراث از موانع ارث در قانون ما به شمار می‌رود.

 

• فرزند ولد زنا

از جمله موانع ارث که باعث می‌شود ارثی به فرزند نرسد فرزندی است که از یک رابطه زنا به دنیا آمده است. همانطور که می‌دانید رابطه جنسی خارج از ازدواج ممنوع می‌باشد و از لحاظ قانونی و شرعی مشکل است و منع شده است. حال مطابق قانون مدنی اگر فرزندی ناشی از رابطه نامشروع به دنیا بیاید از پدر یا مادر خود ارث نمی‌برد و محروم از ارث می‌باشد.

• قتل از موانع ارث

 علاوه بر زنازادگی قتل نیز از موانع ارث به شمار می‌رود بدین صورت که گاهی ممکن است فرزند حریصی برای به دست آوردن اموال پدر خود مرتکب قتل او شود تا بتواند به اموال پدر خود دسترسی پیدا کند. مطابق شرع مقدس و همچنین قانون مدنی اگر شخصی پدر یا مادر خود را بکشد علاوه بر اینکه مرتکب گناه کبیره شده است  قصاص می‌شود از ارث نیز به طور کامل محروم می‌شود و از اموال مورث سهمی ندارد.

• کفر از  موارد  محرومیت از ارث

 گاهی  پدر و مادر مسلمان هستند و صاحب فرزندی می‌شوند اما فرزند به وجود خدا کافر است و دین پدر و مادر خویش را قبول ندارد در این صورت فرزند کافر به شمار می‌رود و مرتد می‌باشد. باید بدانید که اگر یک فرزند از فرزندان ما و یا تنها فرزند ما کافر باشد هیچ ارثی به او نمی‌رسد. به طور مثال فرض کنید شما ۵ فرزند دارید و یکی از آنها به دین اسلام اعتقادی ندارد و کافر است در این صورت چهار نفر آنها ارث می‌برند و یکی از آنها از ارث محروم می‌شود.

• موارد ناخالصی مثل مالیات

 همانطور که می‌دانید مطابق قانون مالیات‌های مستقیم بخشی از ارث به عنوان مالیات پرداخت می‌شود و سهم دولت است و به عنوان درآمد عمومی کشور مورد محاسبه قرار می‌گیرد. قسمتی از ارث شما نیز به دلیل اینکه مشمول مالیات می‌شود به وراث تعلق نخواهد گرفت و این مورد نیز از موارد محرومیت از بخشی از ارث است.

• فوت وارث پیش از مورث

از جمله مواردی که شخص را به طور کامل از ارث محروم می‌کند و حتی فرزندان آن شخص نیست به صورت با واسطه از ارث محروم می‌کند فوت وارث پیش از فوت مورث است. این مورد کمی پیچیده است به همین دلیل برای شما یک مثال عرض می‌کنم. فرض کنید شما نامتان علی است و پدری دارید به نام محمد و همچنین فرزندی نیز به نام رها دارید در این صورت در شما که محمد می‌باشد پدربزرگ رها ی‌باشد. اگر خدای ناکرده در ثانی مثل تصادف علی زودتر از پدر خود یعنی محمد فوت کند در این صورت به دلیل  اینکه علی زودتر از پدر خود فوت کرده است دیگر ارثی به علی دخترش رها نمی‌رسد. اگر در همین مثال علی دورتر فوت کرده بود ر این صورت چون فوت وارث بعد از فوت مورث بوده است و در حین فوت او وراث زنده بوده‌اند از پدر خود ارث می‌برند.

• تنظیم وصیت‌نامه توسط مورث قبل از مرگ

اگر شخص متوفی قبل از فوت خود تمام اموال خود را به اشخاص متعددی وصیت کرده باشد به طوری که دیگر اموالی نداشته باشد که بخواهد توسط وراث به ارث برسد باید مطابق صیت‌نامه او عمل شود و در این صورت دیگر ارثی به شخص خاصی می‌رسد.این مورد نیز از موانع ارث به شمار می‌رود.

• لعان همسر

لعان یا نفرین کردن یا مُلاعِنه نیز از مواردی است که می‌تواند باعث شود که شخص ورثه از مورث خود ارث نبرد. در واقع لعان می‌بایست طبق شرایطی توسط شوهر نسبت به فرزندان و یا زن اجرا شود. در لعان شوهر خود را نفرین می‌کند و به او تهمت زنا می‌زند در این صورت رابطه پدر و فرزندی بین آن پدر و فرزند قطع می‌شود و به دلیل این قطع شدن دیگر ارثی به  فرزند نمی‌رسد. همچنین همسر نیز به هیچ عنوان از شوهر ارث نمی‌برد.

خلاصه مطلب

 در مقاله ندادن ارث به یکی از فرزندان در خصوص مواردی که پدر و مادر اقدام به دادن ارث به فرزندان می‌کنند و آنها را از ارث محروم می‌کنند صحبت کردیم و همچنین موانع ارث در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران را بحث کردیم. موانع ارث همچون زنا و زنا زادگی و لعان یا نفرین. و همچنین وصیت تا یک سوم اموال را توضیح دادیم و در هر کدام مثالی را برای شما زدیم.  همچنین به این سوال پاسخ دادیم که آیا پدر یا مادر می‌توانند فرزندان خود را از ارث محروم کنند یا خیر؟  شما می‌توانید با کلیک کردن بر روی دکمه سبز رنگ پایین سایت با وکلای خبره ما تماس بگیرید و پاسخ سوالات خود را در زمینه ارث و وصیت از ما بپرسید تا به آنها پاسخ بدهیم .پایان.